Brandnetel
Synoniemen: bijtnetel, broeinetel, netelkruid, duivelsblad, moestuinnetel.
Wetenschappelijke naam: Urtica urens L.
Familie: Urticaceae (brandnetelfamilie)
Land van herkomst
De brandnetel groeit overal behalve in arctisch gebied, India en Zuid-Afrika.
Bestanddelen
Flavonoiden, chlorofyl, carotinoide, vitamines, minerale zouten, beta-sitosterol, plantaardige zuren en in de brandharen amine (histamine).
Omschrijving
Meestal wordt hij eerder gevoeld dan gezien: de brandnetel, die zijn naam alle eer aandoet. De rode bultjes op de huid die na de aanraking met de brandharen van de brandnetel ontstaan heeft iedereen wel eens zelf gevoeld. De plant heeft zich daarmee niet erg geliefd gemaakt en wordt dan ook vaak gezien als ongenode gast in de tuin en uitgeroeid. Bij die stiefmoederlijke behandeling wordt vaak iets over het hoofd gezien: er bestaan meerdere soorten brandnetels. De grote (urtica dioica) en de kleine brandnetel worden medicinaal gebruikt. De eenjarige kleine brandnetel is sierlijker en zachter van vorm, maar zijn effect is des te sterker. Van mei tot november bloeit de bladerrijke plant met nogal onopvallende groen-witte bloesems, die gerangschikt zijn in hangende aartjes en die door de wind worden bestoven. Hij groeit bij voorkeur op stikstofrijke grond, en zulke grond is ongeveer herkenbaar aan de welig tierende brandnetels. De eigenzinnige brandnetel groeit volop waar de teler het niet wil hebben, maar het kweken ervan is moeilijk.
Wetenswaardigheden
Zijn Nederlandse en wetenschappelijke naam (urtica = de brandende) heeft de brandnetel te danken aan het alom beken-de effect van het branden op de huid. Het woorddeel netel, dat afkomstig is van een oud Indogermaans woord, nazza = naaien, refereert aan de tijd van voor de introductie van katoen, toen van brandnetelvezels neteldoek werd gemaakt. Van nazza kan het Nederlandse woord netel en het Engelse nettle voor naaien afgeleid worden. De eerste brandnetelscheuten in het voorjaar maakten altijd deel uit van de Negenkruidensoep. Door het eten daarvan verbonden de heidense boeren zich met de levenskrachten van de weer ontwakende natuur. De Kelten zagen in het verse groen de gestalte van de Groene Man. Als metgezel van de godin van de aarde twistte hij met de ijzige winterkoning over de heerschappij van het woud, de weiden en het veld. Met behulp van de brandnetel konden de winterse zwakte en het kwade scheurbuik verdreven worden. In verschillende gebieden is deze soep nu nog bekend als groenedonderdagsoep. Tot honderd jaar geleden waren dergelijke bloedreinigingskuren heel gebruikelijk.Omdat brandnetel en andere voorjaarskruiden urine- en zweetdrijvend zijn, het slijm in de longen doen oplossen en de stoelgang stimuleren werden ze beschouwd als goede middelen om de sappen weer in beweging te brengen.De volksnaam 'dondernetel' wijst op de betekenis in de mythologie. De netels waren symbool van de bliksem- en dondergod Donar.
Om blikseminslag af te weren gooiden de mensen in de middeleeuwen een bos brandnetels over het dak van hun huis in de hoop dat dit de bliksem de weg naar de aardgeesten zou wijzen. 2000 Jaar geleden deed de Griekse dichter Ovidius al verslag van brandnetelzaad als afrodisiacum. In die tijd werd een mengsel van peper en netelzaad aanbevolen ter verhoging van de potentie. Als onkruid volgt de urtica (= de brandende) ons overal en verzamelt zich rond de huizen. Deze geneeskrachtig plant hebben we zodoende altijd bij de hand. Al is hij zelf niet de mooiste, de brandnetel wordt druk bezocht door de fraaiste vlinders. De rups van de kleine vos, de dagpauwoog en de admiraalvlinder voeden zich met het blad.
De plant op een andere manier bekeken
Drie kenmerken zijn tekenend voor de brandnetel: zijn agressieve brandharen, de taaie ruggengraat, bestaande uit kiezelzuurrijke stengelvezels en het hoge gehalte aan chlorofyl, verantwoordelijk voor de diepgroene kleur. De steel heeft iets stars, terwijl er in de brandharen heftige stofwisselingsprocessen lijken plaats te vinden met een bijna dierlijk karakter.
De planten in onze producten
Brandnetel komt voor in:
