Bryophyllum
Synoniemen: broedblad, wortelblad
Wetenschappelijke naam: Kalanchoë daigremontiana
Familie: Crassulacea (vetkruidachtigen)
Land van herkomst
De tropen, zoals bijvoorbeeld Calcutta of met name het Zuid-Afrikaanse eiland Madagaskar.
Bestanddelen
Verschillende plantaardige zuren zoals bijvoorbeeld isocitroenzuur, appelzuur, vrije wijnzuren, bufadienoliden, alkaloïden, calciumoxalaat, flavonoïden, anthocyanen, looistoffen.
Omschrijving
Deze plant heeft zijn vele bijnamen gekregen door zijn meest opvallende karakteristiek: als er op de vensterbank een hele massa kleine plantjes liggen is bryophyllum vast niet ver uit de buurt. In de getande bladhoeken zitten kleine broedknoppen, als een hele schare van kinderen; het zijn mini-uitvoeringen van de moederplant, die, als ze op de aarde terecht komen, snel wortels vormen en opgroeien tot zelf-standige planten. De bladeren en stelen van de plant zijn groen en dik en hebben een glanzend waslaagje. Al het weefsel van de plant is één grote opslagplaats van water, en het waslaagje beschermt tegen verdamping. Bryophyllum kan dan ook heel goed tegen droogte. De hele stofwisseling is ingesteld op droogte: de plant kan overdag, als het heet is, als het ware zijn adem inhouden en beschermt zichzelf zodoende tegen verdamping. Pas s-nachts gaat hij ademhalen en verzamelt dan kooldioxide (in een aan appelzuur gebonden vorm) dat de volgende dag gebruikt wordt voor de fotosynthese. Deze speciale vorm van fotosynthese, het diurnale zuurritme, wordt ook aangetroffen bij veel cactussen. Ook als de winter in aantocht is en de nachten langer worden dan de dagen kan bryophyllum gaan bloeien: de kleur van de vele hangende, voor het grootste deel gesloten afzonderlijke bloesems gaat langzaam over van groen in een bleekviolette kleur. Ook de uitgebloeide bloemen worden door de kleine broedknoppen overwoekerd, alsof deze zouden willen bewijzen dat ze belangrijker zijn voor de verspreiding van de plant dan de zaadjes
Wetenswaardigheden
Vertaald betekent bryophyllum groeiend blad: bryein = groeien, spruiten; phyllon = blad. De eerste exemplaren van deze tropische plant werden rond 1800 geïntroduceerd in de botanische tuinen, eerst in Engeland en vervolgens in de rest van Europa. Johann Wolfgang van Goethe hield hartstochtelijk veel van bryophyllum calycinum (kalanchoe pinnata), een verwante soort. Goethe kweekte zelf uit de broedknoppen verschillende generaties van de plant. Hij stuurde met veel plezier bladeren aan zijn vrienden, zodat ze konden gaan kweken. Daarvan getuigt een brief van april 1830 aan Marianne von Willemer: Een dezer dagen ontving u een klein pakketje, dat u de aangename plicht oplegt om u, denkend aan een goede vriend, bezig te houden met het kweken van planten. Mogen deze vruchtbare bladeren vele wortels schieten en, rijkelijk kiemend, en door uzelve wellicht ook aan anderen geschonken, de gedachtenis aan de afzender levend houden. Kalanchoë daigremontiana groeit overigens sneller en weelderiger dan bryophyllum calycinum en wordt daarom bij voorkeur voor de productie van geneesmiddelen en cosmetica gebruikt.
De plant op een andere manier bekeken
Bryophyllum lijkt wel geheel te worden bepaald door het embryonale, ongevormde. Zonder enige terughoudendheid verschijnen overal kleine broedknoppen, en ze overwoekeren zelfs de bloeiwijze. Alle kracht van de plant lijkt zich geheel te concentreren op de vegetatieve vermenigvuldiging, geheel ongeremd door daarvoor meer uitgesproken gevormde delen als bloemen en zaadjes. Dit beeld komt overeen met een emotionele toestand die tot uitdrukking komt in het hysterische ziektebeeld. De eenheid van de mens wordt verbroken, zijn wil- en voorstellingskrachten worden zelfstandig en worden niet beheerst en verfijnd. Vanwege deze overeenkomst wordt bryophyllum in de antroposofische geneeskunde gebruikt als inwendig geneesmiddel bij hysterische ziektebeelden.
De planten in onze producten
Bryophyllum is rijk aan water en komt voor in:
