Citroen
Synoniemen: Limoen
Wetenschappelijke naam: Citrus limon L.
Familie: Rutaceae (ruitachtigen)
Land van herkomst
Oost- en Zuid-Oost Azië, Perzië, Himalaya.
Bestanddelen
Vitamine C, citroenzuur, etherische olie, pectine.
Omschrijving
Iedereen kent de gele, wat langwerpige vruchten van de citroen - ze zijn niet meer weg te denken uit onze keuken. Botanisch gezien is de citroen een bes met binnenin de eigenlijke zaadpitten. De bomen van deze zure citrusvrucht, waarvan het uiterlijk en de smaak aanleiding hebben gegeven tot menig spreekwoord, zijn bij ons meestal alleen in oranjerieën of botanische tuinen te zien. In de warme streken die de boom nodig heeft om goed te kunnen groeien wordt hij tot vijf meter hoog. De donkergroene, leerachtige bladeren hebben een aromatische geur. Het hele jaar door is de boom bedekt met witte, aan de buitenkant roodachtig verkleurende bloemen zodat er drie- tot viermaal per jaar verse rijpe citroenen geoogst kunnen worden.
Wetenswaardigheden
De geslachtsnaam citrus hebben de citrusvruchten te danken aan de eigenschap dat ze met hun sterke geur motten en ander ongedierte verdrijven. Kedrus was in het Grieks de aanduiding voor sterk geurende en daardoor ongedierte verdrijvende houtsoorten. Voorbeelden daarvan zijn de levensboom, de jeneverbes en de ceder (cedrus). Het betreffende spraakgebruik is verloren gegaan maar de aanduiding 'citrusvrucht' is gebleven. Al meer dan 4000 jaar geleden werden citrusvruchten zoals de citroen in China gekweekt als een zeer kostbaar product dat eerst alleen voorbehouden was aan de keizer en hoge ambtenaren. Omdat ze hun eigenaren rijkdom en aanzien bezorgden werden de citrusbomen wel goudgetooide slaven genoemd. Alexander de Grote leerde de citroen, de gouden appel, kennen tijdens zijn Azië-veldtocht (334-324 v. Chr.). Honderden jaren later werd de citroen echter pas in onze cultuur geïntroduceerd. De Arabieren brachten hem vermoedelijk in de 10e eeuw na Christus naar Europa. Een bijzondere vorm van de citroen, de zgn. etrog of esrog, heeft naast palmbladen, mirte en wilgentwijgen een rituele betekenis bij het joodse Loofhuttenfeest (soekot). Op het beroemde schilderij van Marc Chagall Rabbijn met citroen wordt een dergelijke etrog-vrucht afgebeeld. De vrucht moet heldergeel en volledig gaaf zijn en mag alleen gebruikt worden als hij de afgebeelde, spoelachtige vorm heeft.
Om deze in de natuur maar weinig voorkomende vorm te krijgen laat men de jonge vruchten op Israëlische citroenplantages groeien in speciale glazen vormen. De zorgvuldig geselecteerde rijpe vruchten worden elk jaar in september voorzichtig met de hand geplukt, in hennep verpakt en naar de joodse gemeenschappen in de hele wereld verzonden.
De plant op een andere manier bekeken
De leerachtige schil van de citroen beschermt het sappige binnenste en houdt dit sap binnen de schil bijeen. Deze vormkracht geeft de citroen door aan mensen die last hebben van allergische aandoeningen als hooikoorts en die daarbij geplaagd worden door een constant lopende neus en tranende ogen. Op cosmetisch gebied zorgt deze vormkracht voor meer stevigheid van de huid.
De planten in onze producten
Citroen komt voor in:
