Haver
Synoniemen: graan, koren, haver
Wetenschappelijke naam: Avena sativa L.
Familie: Poaceae (grassenfamilie)
Land van herkomst
Klein Azië
Bestanddelen
Kiezelzuur, saponinen, zink, avenine, fytosterolen
Omschrijving
Wanneer men tijdens een wandeling op het platteland een korenveld passeert, vraagt men zich af welk graan er groeit. Haver is het best te herkennen, omdat deze wel tot een meter de lucht in kan schieten en omdat het zadenknoppen heeft die zeer verschillen met die van tarwe, rogge en gerst. Haver is een gecultiveerde plant die behoort tot de pluimvormige grassen. Dit betekent dat zijn korrels niet in compacte oortjes groeien, zoals tarwe, maar losjes aan de top van de stengel zijn gegroepeerd, waar ze in de wind wuiven. Kleine aren van twee tot vier bloemen zitten met korte stengels vast aan de losse pluimen. De haverkorrels ontwikkelen zich vanuit de zelfbestuivende bloemen die bloeien tussen juni en augustus. Ze zijn omhuld door twee stevige, puntige bladeren, de zoge-naamde kafjes. De vele vertakkingen van de wortels zorgen ervoor dat haver goed kan groeien in weinig vruchtbare grond.
Wetenswaardigheden
De wetenschappelijke naam “avena” is waarschijnlijk afgeleid vanuit het Sanskriet. “Avasa” betekent namelijk “voedingsmiddelen”. Het Latijnse “epithet sativa” betekent “geteeld” en verwijst naar het feit dat gewone haver een gewas is dat uitsluitend geteeld wordt. Dit is het resultaat van de kruising tussen de wilde soorten wilde haver (avena fatua), kiemvrije haver (avena sterilis) en behaarde haver (avena barbata).
Haveroverblijfselen uit het bronzen tijdperk, gevonden bij Zwitserse meren (vanaf het eind van de derde eeuw tot aan het begin van de eerste eeuw voor Christus), bevestigen dat er toen al voedzame granen in gebruik waren. Volgens Pliny (23-79) waren de Germaanse stammen gek op haver. Tot aan de Middeleeuwen werd het gezien als voedsel voor de armen. De Grieken en Romeinen gebruikten haver alleen als voer voor de dieren en voor medicinale doeleinden. Het werd ook verwerkt tijdens de brouwerij van bier.
Er ontstonden meerdere tradities rondom haver. Engelse boeren bijvoorbeeld, legden tijdens Kerstmis hier en daar bundels van haver om hun dieren te beschermen tegen ziektes in het aankomende jaar. Men dacht dat als de dauw op de haver neersloeg de bescherming effectief zou zijn. In sommige plaatsen strooiden jongens haverkorrels over de meisjes tijdens St. Stephen’s Day (26 december).
Deze traditie was een vruchtbaarheidsrite. Hoe meer haverkorrels er in de kleding van het meisje bleven hangen, des te meer kinderen zou ze later baren. Net getrouwde stellen werden bestrooid met haver om dezelfde reden. Vervolgens werd er een kan met water neergezet waar de gasten hun haverkorrels in konden gooien. Wanneer deze zonken dan zou dit een slecht voorteken voor het huwelijk bete-kenen. Haver maakt deel uit van de meest voedzame granen in Midden Europa. Naast het hoge proteïnegehalte (12%) bestaat haver uit vele vitaminen, voornamelijk vitamine B-complex, en mineralen. Havermeel kan niet gebruikt worden om mee te bakken, omdat het te weinig gluten bevat. Havermout, pap en havermelk zijn wereldwijd populair, maar met verreweg de meest geoogste haver worden paarden, vee en kippen gevoerd.
De plant op een andere manier bekeken
Haver heeft een affiniteit met water en lucht. Van al onze inheemse granen heeft haver het meeste water nodig om te groeien. Daarentegen is de bloeiwijze het meest ‘luchtig’ in zijn vorm. Het feit dat haver geneigd is water en lucht met elkaar te verbinden komt duidelijk van de saponine die het bevat. Saponinen vormen een zeepachtig schuim wanneer het geschud wordt in water. Oftewel, ze mixen lucht met water. Als het ritme van verbinden en weer loslaten, dat plaatsvindt tussen de mentale en fysieke mens, verstoord wordt, kan dat leiden tot slapeloosheid. In deze gevallen heeft haver een regulerend effect.
De planten in onze producten
Haver ondergaat samen met tarwe en rogge een melkzuurgisting. Dit melkzuurgistend extract is rijk aan mineralen en ondersteunt de gereinigde huid. Melkzuur is een onderdeel van het natuurlijk hydraterende vermogen van de huid.
Het extract is verwerkt in:
