Rode Klaver
Synoniemen: Veldklaver, honingklaver, drieblad, schapenbloem, voederklaver.
Wetenschappelijke naam: Trifolium pratense L.
Familie: Fabaceae (vlinderbloemfamilie)
Land van herkomst
Eurazië
Bestanddelen
Flavonoïden, fyto-oestrogenen (isoflavonen) waaronder genisteïne, daidzeïne, biochanine A en formononetine, etherische oliën, looistoffen
Omschrijving
In bijna elke wei duiken van mei tot september de roodwitte, stekelachtige bolletjes van de rode klaver op. De tot 50 centi-meter lange, vaak met rood overtrokken stengels van de klaver groeien als een tapijt uit een korte wortelstok. De driebladige, langwerpige blaadjes van de klaver hebben in het midden een karakteristieke lichtere vlek, en zowel de stengel als de bladen zijn witachtig behaard. De bloeiwijze is een verzameling van vele langwerpige afzonderlijke bloempjes, die alleen worden bestoven door hommels met een lange tong. Ze houden van de bloempjes van de rode klaver, want deze bevatten veel nectar en vormen dus een rijke honingweide. Net als alle vlinderbloemigen gaat de rode klaver in zijn wortels een symbiose aan met de zogenaamde stikstofknolletjesbacteriën (rhizobiaceae) om de stikstofvoorziening te verbeteren. Stikstof is van essentieel belang voor de bouw van eiwitten en het erfelijk materiaal DNA. Het moet echter wel beschikbaar zijn in een gebonden vorm, bijvoorbeeld als nitraat of urinezuur, anders kunnen de meeste organismen stikstof niet opnemen. In deze gebonden vorm is stikstof echter vaak maar beperkt beschikbaar. Stikstofknolletjesbacteriën zijn binnen de symbiose in staat om de voor de meeste organismen niet bruikbare elementaire stikstof te binden en voor zichzelf en voor de rode klaver beschikbaar te maken. Zo wast de ene hand de andere – een echte symbiose.
Wetenswaardigheden
De geslachtsnaam trifolium van het Latijnse tres, tria = drie en folium = blad beschrijft het in drieën gedeelde blad van de klaver, terwijl de soortnaam pratense komt van het Latijnse pratum = weide, de groeiplek van de rode klaver. Voor de landbouw is de eiwitrijke rode klaver de belangrijkste voederplant. De rode klaver is zo sterk en vitaal dat hij er geen moeite mee heeft om meerdere malen per jaar gemaaid te worden. Zo levert de plant doorlopend hoogwaardig voer voor de koeien en krijgt de mens via de koemelk eiwit. Door de symbiose met de stikstofknolletjesbacteriën verrijkt hij daarnaast de grond waarop hij groeit met stikstofverbindingen. Dit wordt groenbemesting genoemd. De eerste vermeldingen over het verbouwen van klaver stammen uit de 11e eeuw. Hildegard von Bingen (ca. 1098 - 1179) wees in haar „Physica“ op de geneeskrachtige effecten van de rode klaver, net als haar collega's in de kruidenboeken uit de 16e eeuw. Wij kennen de klaver minder goed als voederplant of geneeskrachtig kruid. Het is meer het klavertje vier met zijn vier blaadjes dat vooral rond de jaarwisseling veel te zien is. Wat dat betreft worden er tegenwoordig twee vergissingen gemaakt. De vier bladeren zijn eigenlijk één blad dat in vieren is gedeeld. Het tweede is dat het in vele winkels verkochte geluksklavertje klaverzuring is (oxalis tetraphylla); dat is geen familie van onze klaver, die traditioneel eigenlijk de brenger van geluk is.
Dit oude geloof gaat terug op de tijd van de Kelten, even afgezien van het verhaal dat Eva bij het verdrijven uit het paradijs een vierbladige klaver meegenomen zou hebben, als herinnering aan de gelukkige dagen. Voor de Kelten was de aan de godinnen gewijde klaver een gelukssymbool en een talisman tegen boze geesten, die magie kon afweren of helderziende vermogens gaf. In de bloeiende klaver zag men de voetsporen van de Keltische godin, en alleen daarom al was de plant heilvol. Het driebladige blad van de klaver stond voor de hoogste mysteriën: de altijd in drie gestalten verschijnende godheden, de driedelige maatschappij van eenvoudig volk, helden en druïden, net als de druïdenstand zelf, die zichzelf onderverdeelde in filosofen (de druïden zelf), barden (zangers) en vaten (sjamanen). Het vierbladige blad van de klaver stond echter voor het perfecte evenwicht en was de essentie van het geluk. Wie dit blad zonder te zoeken vond kon zeker zijn van het geluk. De Ieren eren de klaver ook tegenwoordig nog als nationaal symbool. De shamrock, zoals de klaver in het Iers heet, wordt door alle Ieren wereldwijd gedragen op 17 maart, de Nationale feestdag St. Patricks Day. Dit gebruik komt voort uit een episode in het leven van de Heilige Patrick (ca. 389 - 461). Hij zou tijdens de kerstening van Ierland de drie-eenheid van vader, zoon en heilige geest met succes verklaard hebben met behulp van een klaverblad. De oude riten van de Kelten spelen ook in het tegenwoordige Ierland nog steeds een rol; zo is rode klaver in
het bruidsboeket een oud teken voor lieflijke bekoorlijkheid en vruchtbaarheid.
Er zijn vele verhalen in het volksgeloof, over vierbladige klaver die de reiziger beschermt tegen ongelukken, geestelijken tijdens de preek in de war brengt, de drager in staat stelt heksen te herkennen, of helpt bij het spoedig trouwen. De Engels zegswijze „to life in clover“ betekent vertaald ongeveer „als God in Frankrijk leven“. Wat er de oorzaak van is dat sommige klavers in vieren gedeelde bladeren hebben is overigens tot dusver niet absoluut duidelijk. Waarschijnlijk is er sprake van een genetische mutatie, eventueel samen met milieufactoren als prikkel. Zo af en toe worden er in nog meer delen gedeelde blaadjes van de klaver gevonden die natuurlijk ook verschillende betekenissen hebben.
De planten in onze producten
Wij gebruiken rode klaver van gecontroleerde biologische teelt. Het mengsel moet zeven dagen rijpen in grote stenen potten. ‘s Ochtends en ‘s avonds roeren medewerkers van WALA het in wording zijnde extract goed door en daarbij laten ze licht toe tot de verder in het donker staande vloeistof. Een ritmisch procedé, waardoor de polariteiten van de natuur in het extract worden opgenomen. Extract van rode klaver komt voor in:
