Fijnspar
Synoniemen: rode den, rode spar, gewone spar, grove den
Wetenschappelijke naam: Picea abies L.
Familie: dennenfamilie (Pinaceae)
Land van herkomst
Europa.
Bestanddelen
Voor medicinale doeleinden zijn vooral de etherische oliën, harsen en de vitamine C van de spar van belang.
Omschrijving
Spar, den of pijnboom? Tijdens een wandeling in het bos hebben de meesten van ons het liever gewoon over naaldbomen. Want het is niet makkelijk om de verschillende soorten te onderscheiden. Onze boom, de fijnspar, herkennen we aan de rechte, onvertakte stam en aan de 1 à 2 cm lange, groenblijvende, scherpe en prikkende naalden, die in doorsnede vierkant zijn en rondom de twijg groeien. De boom, die tot 40 meter hoog kan worden, behoort samen met de zilverspar (Abies alba) tot de hoogste boomsoorten in Europa. De kroon van de fijnspar is kegelvormig rond de stam gedrapeerd, waarbij de jongere takken in het bovenste deel omhoog groeien, terwijl de oudere takken in het onderste deel een beetje hangen. In de bergen heeft de schors een grijze kleur, in lager gelegen gebieden is deze roodachtig. Daarom wordt de fijnspar ook wel rode den genoemd, hoewel hij niet tot de dennensoort behoort. Tussen mei en juni staat de fijnspar in bloei, maar niet ieder jaar. Hoe beter het met hem gaat, des te minder vaak hij in bloei staat, gewoonlijk slechts één keer in de zeven jaar. De circa 1 cm lange mannelijke bloemen staan afzonderlijk op de twijgtopjes van het vorige jaar. De wind draagt hun stuifmeel naar de vrouwelijke bloemen. Na de bestuiving groeien hieruit zaaddragende kegels, die met de top naar beneden aan de tak hangen en beter bekend staan als dennenappels.
Wie zou de sparren en dennen nu niet met elkaar verwarren? Een kleine tip: bij dennen staan de kegels, oftewel dennenappels, rechtop.
Wetenswaardigheden
De naam Picea komt uit het Latijn en betekent harsachtig naaldhout. Abies is ook Latijn en betekent spar. Blijkbaar hadden de auteurs van klassieke literatuur ook al moeite met het onderscheiden van sparren en dennen.
De spar werd ooit vereerd als een beschermende boom. Hij symboliseerde het beschermende, vrouwelijke element en was levens- en moederboom. Daarom worden, tot op de dag van vandaag, niet alleen berken maar ook sparren als meiboom (voor vruchtbaarheid) gebruikt. In de scheepsbouw leverden sparren de langste en beste scheepsmasten. Het feit dat ze als scheepsmast werden gebruikt, hadden ze te danken aan een ietwat ongewone Griekse beschermgod. De Grieken droegen de sparren op aan de zeegod Poseidon. Als dank voor deze wijding moesten de sparren de schepen tegen stormen beschermen.
Het hout van de bergsparren in het middel- en hooggebergte is stevig en duurzaam vergeleken met de snel groeiende plantagebomen. Dit wisten ook de vioolbouwers, die sparrenhout als klankhout voor hun instrumenten zeer op prijs stelden. Beroemde mannen zoals Stradivari, Amati en Bergonzi zochten vaak wekenlang in de bergen totdat ze de juiste boom hadden gevonden. Om de langzaam groeiende sparren te herkennen, luisterden zij naar de stammen en klopten ze op het stamhout.
De plant op een andere manier bekeken
Die charakteristische Bildung ätherischer Öle und balsamischer Harze, die vor allem die Fichtennadeln durchdringen, sind Ausdruck der Verbindung mit wärmenden Kräften. Da bei der Familie der Nadelbaumgewächse die Wärmewirkung besonders betont ist, kann man von einer Wärmepflanzenfamilie sprechen. Weitere Wärmepflanzenfamilien sind die Lippenblütler mit der Pfefferminze. Die Lippenblütler verbinden sich mit den Wärmeprozessen der gemäßigten Zone und die Nadelbäume mit solchen der kalten Klimate. Selbst in dem kühlen Klima des hohen Nordens mit seinen weißen Nächten, seiner Mitternachtssonne und den Sommern mit ihrer übermäßigen Lichtfülle, ziehen die Nadelholzgewächse die kosmischen Wärmekräfte so stark in ihren Organismus hinein, dass es zur Bildung ätherischer Öle und Harze kommt. Die ätherischen Öle der verschiedenen Nadelholzgewächse haben einen sehr speziellen Bezug zum menschlichen Organismus. So wirkt die Fichte auf die Atmungsorgane, der Wacholder dagegen auf die Nieren.
De planten in onze producten
Spar komt voor in:
