St. Janskruid
Synoniemen: bloedkruid, hertshooi
Wetenschappelijke naam: Hypericum perforatum L.
Familie: Hypericacea (Hertshooiachtigen)
Land van herkomst
Oorspronkelijk Europa/Siberië. Komt overal voor van Midden-Siberië tot China en Noord-Afrika. Import in Oost-Azië, Noord- en Zuid-Amerika, Australië en Nieuw Zeeland.
Bestanddelen
Etherische oliën, flavonoïden, hars, looistoffen, hypericine.
Omschrijving
De plant is gemakkelijk te herkennen aan de stipjes: als de bloemen van het St. Janskruid tegen het licht gehouden worden zijn er veel heldere kleine stipjes te zien. Dit zijn blaasjes met daarin een vloeistof, bestaande uit etherische oliën en hars. Als de goudgele bloemen tussen de vingers stukgewreven worden, worden ze bloedrood, de karakteristieke kleur van St. Janskruid. Dit bijzondere verkleuren ontstaat doordat licht en zuurstof in de plaats komen van de inhoudsstoffen van de bloemen. Het meerjarige St. Janskruid wordt tot 90 cm hoog. De sterk vertakte, houtachtige stelen zijn van mei/juni tot augustus/september uitbundig bezaaid met vijfstralige bloemen. Deze olierijke plant, met ook vele oliekliertjes in de bladeren, komt voor in wegbermen, op dijken, akkerzomen, in lichte bossen en struikgewas, en bij voorkeur in de volle zon die de plant nodig heeft om zo weelderig te kunnen groeien.
Wetenswaardigheden
De achtergrond van de naam hypericum is wellicht dat er door de blaasjes van de bladeren heen een afbeelding kan worden gezien (Grieks: hyper = door, ericos = afbeelding). Het St. Jans-kruid is omgeven met vele legenden. Een ervan vertelt dat de plant is voortgekomen uit het bloed van Johannes de Doper; volgens een andere versie heeft Johannes onder het kruis van Christus de met het bloed van de Verlosser doordrenkte plant geplukt. De naam St. Janskruid is later verder gevestigd door het feit dat de artsen en broeders van de Johannieterorde, waarvan de naamspatroon Johannes de Doper is, hypericum al ten tijde van de kruistochten veel gebruikten bij de behande-ling van wonden. In zijn woede over het buitengewone genezen-de vermogen zou de duivel het kruid met naalden hebben mishandeld en er duizenden gaatjes in geprikt hebben. Deze legende wordt ondersteund door de vele zwarte puntjes van de oliekliertjes op de bladeren die er, tegen het licht gehouden, uitzien als steken van een naald. Het rode sap dat ontstaat bij het stukwrijven van de bloemen was volgens Germaanse volkeren het bloed van de zonnegod Baldur, die zichzelf steeds bij de zonnewende aan de aarde offerde.Als geen andere plant geeft het St. Janskruid zich over aan de zon en is zo een van de magische plantenwezens van de zo-merzonnewende. Gezegd wordt dat de plant het meest geneeskrachtig is als hij op St. Jan (24 juni), drie dagen na de zonnewende, in volle bloei staat en de volle kracht van de zomerzon in zich heeft opgeslagen.
Het licht is dan op zijn hoogtepunt gekomen, en de zon viert bruiloft met de aarde. De gelegenheid van deze dag van de verbinding van het licht met de aarde, van de geest met de stof, was sinds oeroude tijden aanleiding voor grote festiviteiten. Geheel in deze traditie wordt de zonnewendenacht nog steeds gevierd met grote zonne-wendevuren. Vanwege het vermogen demonen te verjagen werd het St. Jans-kruid ook wel fuga daemonum (duivelsverjager) genoemd en rond de deuren en ramen van de huizen en stallen vastgemaakt om onweer en hekserij af te weren. Overigens is uitgekookt St. Janskruid ook goed te gebruiken voor het verven van stoffen die daardoor een gele tot geelgroene kleur krijgen.
De plant op een andere manier bekeken
De heldergele bloemen van het St. Janskruid, die zich met hun rechte stelen uitstrekken naar de zon, bevatten vlak na de zomerzonnewende de meeste werkzame stoffen. Dit vormt de uitdrukking van het zongerichte wezen van de plant. Het droge, harde hout van het St. Janskruid vormt een regelrechte tegenstelling met de weelderige bloei. Dat wat tussen bloesem en vrucht ligt vertoont de neiging tot samentrekken, tot uitdrogen. Dit is de uitdrukking van een vormend principe dat het te zeer vloeibare tot de orde roept. Dit spanningsveld is de uitdrukking van het veelzijdige medi-cinale karakter van deze oude geneeskrachtige plant. Als plant van het licht verdrijft hij het duistere in de mens, en helpt zo inwendig bij depressieve klachten, en uitwendig bij brand-wonden. Als ordenende plant ondersteunt hij het organisme bij alle opbouwprocessen van het zenuw-zintuigorgaan, zowel als wondmiddel als bij depressieve klachten.
De planten in onze producten
In Dr. Hauschka Cosmetica wordt St. Janskruid gebruikt om een kalmerende, egaliserende en huidversterkende werking te bieden:
