Interview met Dr. Susanne Hofmeister - antroposofisch arts
Menopauze - van eeuwige prinses tot charismatische koningin.
Hoe vermoeiend om de tijd te willen stilzetten. En hoe zinloos. Dr. Susanne Hofmeister, antroposofisch arts en expert in biografiewerk, vestigt de aandacht op een nieuwe fase die aanbreekt met de menopauze: die van de charismatische koningin. Om in deze rol te kruipen, hoeven we eigenlijk alleen maar de kroon op ons hoofd te zetten. Maar eerst dit …
Mevrouw Hofmeister, waarom bestaat de menopauze eigenlijk? En wanneer begint de menopauze?
De menopauze geeft het leven een nieuwe kwaliteit. En dan heb ik het niet over rimpels, opvliegers en het einde van je vruchtbaarheid. Dit zijn allemaal bijwerkingen van een levensfase die meestal halverwege/eind 40 begint en kan duren tot halverwege/eind 50. Sommige vrouwen komen eerder in de menopauze. Wat veel spannender is: De tijd na de middelbare leeftijd is de tijd waarin wordt bepaald of mijn mentale krachten zullen afnemen in lijn met mijn fysieke krachten of dat ik zal putten uit de nieuwe krachten die vrijkomen en me verder zal ontwikkelen.
“Als alles bij het oude blijft, stagneer ik en als ik ouder word, ga ik achteruit. Maar ouder worden kan ook betekenen dat ik naar mezelf toe ontwikkel en mijn eigen potentieel realiseer.” Susanne Hofmeister
Dus je ziet de menopauze als een ruimte voor ontwikkeling?
Ja, ik zie in ieder geval de mogelijkheid hiervoor. Laten we eens kort kijken naar de levensfasen die de menopauze inluiden en karakteriseren. Biografiewerk verdeelt het leven in fasen van 7 jaar. We zijn dus geïnteresseerd in de periode van 7 jaar gaande van 42 tot 49 en van 49 tot 56, die niet van elkaar kunnen worden gescheiden. Ik merk vaak op dat vrouwen van in de veertig zich voorbereiden op een soort rijpingstijd in hun leven, die begint in de vijftig en leidt tot een volgende levensfase na het 56e levensjaar, die ik graag de “derde puberteit” noem.
Een derde puberteit? Dat moet u nader uitleggen.
De puberteit is niets meer dan een fase van verandering . Het gaat over afscheid nemen en opnieuw beginnen op een nieuw niveau. De eerste puberteit - in mijn jeugd - markeert het afscheid van mijn kindertijd. Ik hoor de roep van mijn leven en nu ik volwassen ben geworden, durf ik het leven aan. Maar daar blijft het niet bij.
Tijdens de tweede puberteit tussen 35 en 42 heb ik misschien zelf kinderen, maar mijn innerlijke kind komt nu waarschijnlijk ook naar voren. Ik kom in contact met mijn oude overtuigingen en patronen. Nu is het tijd om te erkennen dat alles met mij te maken heeft. Ben ik er klaar voor om - vanuit mijn misschien gewonde ziel - de stap naar het bewuste zelf te zetten en de volledige verantwoordelijkheid voor mijn leven op mij te nemen?
Als vijftiger word ik geconfronteerd met ouder worden. Met de menopauze neem ik afscheid van de familiecyclus en met de dood van mijn ouders, die vaak in deze periode plaatsvindt, krijgt mijn eigen kind-zijn een nieuwe dimensie. Je kunt je deze levensfase voorstellen als een derde puberteit. In deze fase moet je een nieuwe blik werpen op de immer centrale vraag: wat is essentieel? Wat is de drijfveer in mijn leven? Ben ik klaar om mijn toekomstige zelf te ontmoeten? Het is niet altijd gemakkelijk om met zulke vragen om te gaan, maar degenen die ze onder ogen zien, ervaren deze levensfase als een periode van bevrijding.
“Het is een heerlijk gevoel: ik ben op weg naar mijn authentieke zelf.” Susanne Hofmeister
En als de ontwikkeling stagneert?
Dan blijven wij vrouwen al snel hangen in een prinsessensyndroom. We willen koste wat het kost mooi blijven, niet ouder en volwassen worden. Dit is een nogal passieve modus die sterk gericht is op de buitenwereld. Maar we kunnen nu van prinses in koningin veranderen! De koningin weet wie ze is en geeft haar leven vorm volgens haar eigen ideeën. Ze heeft charisma - en minder rimpels dan een ouder wordende prinses. Hoezo? Zolang ik me concentreer op jong en mooi blijven, moet ik alles onder controle houden, wat erg vermoeiend is en ook aan mijn gezicht te zien is. Als ik me daarentegen bewust ben geworden van mezelf en mijn lot hebben aanvaard, kan ik loslaten. Zelfverzekerde kalmte is de beste cosmetica.
“Charisma hoort bij de oudere vrouw. De charismatische vrouw heeft de kans om het heden te verlaten voor de toekomst en iets in beweging te zetten.” Susanne Hofmeister
Hebben we meer van deze koninginnen nodig - ook als sociale rolmodellen?
Ja, want dit zijn krachtige vrouwen en hun empowerment kan ook inspirerend werken voor anderen. Ik denk bijvoorbeeld aan Michelle Obama, die niet van het toneel verdween nadat het presidentschap van haar man ten einde was gekomen, maar in plaats daarvan op 54-jarige leeftijd voor het voetlicht trad met haar boek “Becoming”. Ze beschrijft haar persoonlijke reis van de nogal passieve rol die ze speelde in haar huwelijk naar haar zelfempowerment om een gelijkwaardige partner te worden en zich nu ook politiek te uiten. En ik denk aan Hilde Domin, die op 50-jarige leeftijd haar eerste dichtbundel publiceerde en tot op hoge leeftijd actief bleef als schrijfster. Beiden laten het potentieel zien dat de menopauze kan laten vrijkomen.
Dit potentieel blijft echter vaak beperkt tot eigen plannen of vrijwilligerswerk; het zou tastbaarder kunnen worden in de maatschappij. De grootste (wereld)leiders zijn immers tussen de 49 en 56 jaar. Ik ben van mening dat vrouwen sterker moeten worden aangemoedigd om een belangrijke bijdrage te leveren na hun middelbare leeftijd. Dat zou als het ware rijpe emancipatie zijn.
“Ik zette de stap in het ongewisse en vond steun.” Hilde Domin
Er is kracht nodig om iets in beweging te brengen. Waar komt die kracht nu vandaan
Er zijn geschikte bronnen van kracht voor elke levensfase, waaronder voldoende slaap, regelmatig bewegen, gezonde voeding, weinig koffie en alcohol en geen nicotine. Deze gouden regels worden belangrijker tijdens de menopauze. Pasta na 22.00 uur is niet meer zo'n goed idee. Maar we putten ook kracht uit andere bronnen: Als veertiger put ik kracht uit het voor ogen houden wat mogelijk is en het feit dat ik uit alles kan leren. Ik noem het “standvastige bescheidenheid”. Vanaf halfweg de 50 ontwikkel ik een nieuwe nood aan diepere verbindingen. Ik kan nu gemakkelijker vergeven, dankbaarheid voelen en tonen. Dit geeft me immense kracht, omdat het steeds vrijer om me heen wordt. En dan rolt de wereld de rode loper voor me uit.
De kracht van vergiffenis - het klinkt alsof anderen er ook baat bij hebben ...
Het is echt een kracht die mij en anderen ten goede komt, die nieuwe mogelijkheden biedt - in mijn relatie, in mijn gezin en op het werk. Vergiffenis baant de weg voor echte tolerantie.
Tolerantie wordt steeds belangrijker in relaties tijdens de menopauze. Dit komt omdat vrouwen meer zelfvertrouwen krijgen en optimistischer in het leven gaan staan, terwijl voor mannen emoties e voelen belangrijker worden en ze willen genieten van het samenzijn. Met andere woorden, de rollen zijn omgedraaid. Het helpt om je bewust te zijn van deze verandering van perspectief die compromissen mogelijk maakt. Compromissen sluiten zonder jezelf te verloochenen. Relaties met bejaarde ouders en volwassen kinderen kunnen tijdens de menopauze ook veranderen. Er zijn zoveel zaken waarbij de kracht van vergeving en het loslaten van verwachtingen ons goed doet.
“Wat we nodig hebben is verschillende meningen horen, niet te zwijgen, niet alleen te praten met mensen die het met ons eens zijn. Dat zou een opdracht moeten zijn voor mensen in de menopauze.” Susanne Hofmeister
