Gisteren is modern hedendaags

De kunst van cosmeticaproductie en cosmetisch onderzoek.

Zou jij over je gezichtscrème zeggen dat het een kunstwerk is? Wij vinden deze term namelijk wel van toepassing op de cosmetica van Dr. Hauschka Cosmetica. En zou je een plant een persoonlijkheid toekennen? Wij doen dat wel en pluizen de biografie van de plant helemaal uit als we een nieuw cosmetisch product ontwikkelen en produceren. We onderzoeken waar je huid behoefte aan heeft en zoeken vervolgens uit welke heilzame planten, wassen en oliën hier het beste bij aansluiten. We stellen de ingrediënten zo samen dat ze onderling en met je huid harmoniëren. Alleen op die manier ontstaat een geslaagde, kunstrijke compositie. En pas dan voelt het product prettig aan.

Het is ons doel van al onze producten kunstrijke en effectieve composities te maken. Daarom doen wij er alles aan onze planten en andere grondstoffen voor Dr. Hauschka Cosmetica steeds toegankelijker te maken. Gelukkig beschikken we al over een heleboel informatie: de kennis en de ervaring die we sinds 1935 hebben verzameld over de ontwikkeling en de productie van de WALA Geneesmiddelen. Elisabeth Sigmund heeft deze kennisbank nog verder aangevuld. In de jaren 1930 begon ze in kloosterbibliotheken eeuwenoude medische handboeken door te spitten. Ze ontdekte daarin vergeten mineralen en planten met een heilzame werking op de huid en ontwikkelde aan de hand daarvan de formuleringen voor Dr. Hauschka Cosmetica. Vandaag kunnen we de kennis van die tijd aanvullen met moderne methoden.

We zijn inmiddels echte specialisten in het onderzoeken van plantaardige basisstoffen en hebben daarvoor in het voorjaar van 2017 een nieuw laboratorium gebouwd. Hier houden we ons bezig met het ontwikkelen van de methodiek, kwaliteitscontrole en praktische onderzoeksvragen van collega's. Zoals bijvoorbeeld de tuinders die willen weten wanneer de vrouwenmantel, die we voor het Kalmerend Masker cultiveren, de meeste ingrediënten in zich draagt. Daaraan passen ze dan hun oogsttijdstip aan. Het grondstoffenmagazijn vraagt hoe ze de beste voorwaarden kunnen creëren voor de opslag van etherische oliën. De ontwikkelingsafdeling geeft de opdracht tot een studie betreffende de verdere ontwikkeling van olie-extracten van het St. Janskruid, dat verwerkt is in de Rozencrèmeen in de Reinigingscrème . Naar aanleiding van dergelijke vragen ontstaan onderzoeken en proefschriften, waarvan we de resultaten publiceren in internationale vaktijdschriften.

Medewerkers van de kwaliteitscontrole, die ook in het nieuwe laboratorium werken, garanderen aan de hand van onderzoekingen van de basisstoffen en de eindproducten dat deze veilig en van topkwaliteit zijn. De autoriteiten eisen inmiddels zeer uitgebreide veiligheidsanalyses van cosmeticaproducenten. Maar onze onderzoek eisen liggen nog hoger. We verenigen de in decennia verworven kennis met de huidige inzichten van de wetenschappelijke literatuur. Daar leiden we verdere analyses van af. En ten slotte kunnen we met deze extra kennis de optimale cosmetische producten voor jou samenstellen.

Interview

Interview met Herwig Judex, lid van de WALA Stichting, en professor Florian Stintzing, hoofd van de wetenschappelijke afdeling bij WALA Heilmittel GmbH. Over onderzoek, ontwikkeling en productie van cosmetica bij WALA. 

Meneer Judex, u kent WALA sinds 1971. De Dr. Hauschka Cosmetica was toen pas sinds vier jaar op de markt – als tweede merk naast de WALA Geneesmiddelen. Had uw kennis over de productie van geneesmiddelen invloed op de cosmetische formuleringen?

Herwig Judex: De formuleringen voor Dr. Hauschka Cosmetica ontstonden in samenwerking met artsen, schoonheidsspecialisten en farmaceuten. De ervaring uit de productie van geneesmiddelen speelde uiteraard een grote rol. En drie begrippen waren belangrijk: helpend, verzorgend, helend. Zo hoorden de cosmetische producten te zijn. Daarom heetten de producten oorspronkelijk ook Helende Cosmetica, wat om juridische redenen niet mogelijk is. Maar helpend, verzorgend, helend is een eenheid en bleef het motief waaruit de producten oorspronkelijk zijn ontstaan.

Meneer Stintzing, u leidt de wetenschappelijke afdeling van WALA. Is het motief helpend, verzorgend, helend voor u nog steeds van belang bij de ontwikkeling van Dr. Hauschka Cosmetica?

Florian Stintzing: Ja, de producten hebben immers een helende impuls, zoals meneer Judex zegt. En we stellen ons de vraag hoe we de gebruiker kunnen helpen. We lopen niet overhaast trends achterna, maar kijken naar de behoeften van de mens. Iemand die lijdt aan atopisch eczeem heeft behoefte aan een verzorgende ondersteuning. Mannen en vrouwen met een gezonde huid vragen naar een huidverzorging voor het gezicht en het lichaam. En mensen die zich mooi willen maken met make-up, hebben weer een andere behoefte. Wij willen als producent van natuurzuivere cosmetica voor ieder van hen formuleringen ontwikkelen, die zich tot de mens richten en waarmee hij of zij elke dag goed in zijn vel kan zitten. En daarom hebben wij geen producten voor voorbijgaande trends. Want onze cosmetica komt tegemoet aan elementaire behoeften.

Wat is het verschil tussen de ontwikkeling en productie van Dr. Hauschka Cosmetica vroeger en nu?

Judex: Hier zie je grote verschillen. In de jaren 1960 en 1970 werd geput uit de kennis door ervaring. Het idee was doorslaggevend. Er werd gemengd en dan getest of het product die werking had waarvoor we het gemaakt hadden. En zo ja, dan werd het geproduceerd, zonder al te veel extra eisen. Als we de kwaliteit van een heilzame plant uit onze tuin wilden beoordelen, keken we naar de groei ervan. Hadden we een plant te veel gemest en was deze een meter hoog geworden, terwijl dezelfde plant anders slechts 30 centimeter hoog werd, was deze niet meer geschikt voor de productie. We waren er innerlijk van overtuigd dat onze ideeën juist waren. En dat was goed zo. Tegenwoordig gaat dat natuurlijk zo niet meer. Er moeten stabiliteitsproeven en toepassingstests worden uitgevoerd en nog veel preciezere informatie over de bestanddelen worden verstrekt. Dat is nu wettelijk vereist en ook belangrijk, omdat mensen vandaag een externe, objectieve beoordeling nodig hebben.

Destijds was kennis door ervaring belangrijk. Meneer Stintzing, kunt u deze oude kennis analytisch bevestigen?

Stintzing: Ja, de plant waarvan de groei verandert, is een goed voorbeeld. Onlangs hebben we geprobeerd om de wilde cichorei te domesticeren, dat wil zeggen in onze tuin met heilzame planten te laten groeien. Deze plant is onder meer verwerkt in de Intensieve Kuur Overgevoelige Huid. De wilde cichorei leek dan op de paardebloem. Je zou kunnen zeggen dat het wezen van de plant was verstoord. De cichorei gedijde te goed in onze tuin. Het uiterlijk paste niet meer bij de aard van deze plant, die doorgaans op magere, droge bodems te vinden is. Van een plant met een dergelijke groei kun je geen stabiel waterig extract bereiden. Dat kon je merken aan de geur. En je kon het ook analytisch bewijzen. Bijvoorbeeld aan de hand van de pH-waarde, die tijdens het extractieproces niet daalt, omdat de melkzuurfermentatie niet begint. De instrumentele vooruitgang is goed en we juichen hem ook toe. Maar het sensorische element en de aandacht voor het voor de hand liggende mag niet tekortkomen. Op die manier bouwen we voort op de ervaring die WALA de laatste 80 jaar heeft verworven.

Alleen met kennis door ervaring kun je vandaag echter geen cosmetisch product meer op de markt brengen.

Stintzing: Het gaat om de veiligheid van de klant. De basisstoffen voor onze cosmetische producten testen we op karakteristieke eigenschappen, maar onder meer ook op vreemde stoffen pesticiden en zware metalen. Er zijn testvoorschriften voor cosmeticaproducenten in Duitsland, die voor ons een richtlijn zijn. Het is belangrijk de producten te controleren – om een bewijs te leveren van de kwaliteit en ook om meer te weten te komen over de basisstoffen. De wettelijke voorschriften voor de proeven zijn heel precies omschreven. En we controleren vaak nog meer dan door de wet vereist. Maar uiteindelijk kun je pas goed testen als je de biografie van de basisstof kent. Bijvoorbeeld waar de plant is gegroeid. Want alleen dan weet je welke besmetting er door de groeiplaats plaatsgevonden kan hebben. En alleen dan kun je gericht naar deze verontreiniging zoeken. Als je dit negeert, kan het gebeuren dat je precies de verkeerde dingen onderzoekt. 

'De biografie van een plant' klinkt een beetje vreemd. Kunt u dat nader toelichten?

Stintzing: Wij beginnen met de basisstoffen van een product. We vragen ons af waar de plant vandaan komt. Waar, onder welk klimatologische omstandigheden en op welke bodem is de plant gegroeid, hoe is de plant verzorgd en wanneer geoogst? De oorsprong speelt een rol, zoals ook blijkt uit het voorbeeld met de wilde cichorei. En waar de plant terechtkomt, namelijk in het cosmetische product, is een voortzetting van wat is geweest. Daarom is de term biografie zo belangrijk voor ons. Alles wat de basisstoffen bevatten, ontstaat tijdens de biografie van de plant. En al deze stoffen landen uiteindelijk in de samenstelling. Alles wat ik van tevoren niet doe – wat het proces of de kwalitatieve selectie aangaat – kan ik achteraf niet meer aan het product toevoegen. 

Judex: De biografie van de plant is de essentie. Met pure feiten en cijfers kan een mens niets beginnen.

Is deze werkwijze met de zintuigen en ervaring iets bijzonders voor WALA?

Judex: Ja, absoluut. 

Stintzing: Dat gaat echter alleen als je de planten kent. Je moet weten waar ze normaal groeien. Wat is hun natuurlijke omgeving? Hoe zien ze er meestal uit? Wat is er gaande als ze er niet zo uitzien? Daarom werken onze medewerkers van het plantlaboratorium, van de cosmetische ontwikkeling en van de analytische ontwikkeling geregeld mee in onze tuin. Daar kunnen ze veel leren van de tuinders over de planten en hun bijzonderheden. Zo krijgen ze een gevoel voor de basisstoffen. Dat is van cruciaal belang, want zo voorkomen we de tegenwoordig wijdverbreide anonimisering.

Als de biografie van een plant zo belangrijk is, zou u dan niet alleen wilde planten moeten oogsten en verwerken? Is het dan wel mogelijk om planten te cultiveren?

Judex: Planten kunnen we uiteraard ook cultiveren, als je bijvoorbeeld wil dat de wortel of het blad zich extra ontwikkelt. Maar altijd binnen bepaalde grenzen, zoals het voorbeeld van de wilde cichorei liet zien. 

Stintzing: De invloed van de groeiplaats kunnen we ook analytisch aantonen. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat de eetbare bessen uit Scandinavië rijker zijn aan secundaire plantaardige ingrediënten dan die van Midden- en Zuid-Europa. Deze kennis is natuurlijk ook voor heilzame planten van essentieel belang. Naast de temperatuur zijn ook het licht en de bodemgesteldheid bepalend voor de kwaliteit. Analytische verschillen konden we bijvoorbeeld direct aantonen in salie, die onder andere is verwerkt in de Deodorant Salie Mint . Voor de salie is de bodemgesteldheid van bijzonder groot belang, bijvoorbeeld de pH-waarde. Om rekening te houden met dit inzicht hebben de tuinders in onze tuin met heilzame planten verschillende bodems aangemaakt. Voor die planten creëren zij hier zogezegd een vervangend thuis met levensomstandigheden, waarin ze hun eigen ik en hun eigenste vitale krachten kunnen ontwikkelen.

Judex: Kwaliteit is immers een factor die niet alleen door kwantiteit wordt bepaald. We zijn er vandaag op aangewezen kwantitatieve verschillen vast te stellen om dan te beslissen of we een basisstof inzetten of niet. Maar de kwaliteit heeft, zoals meneer Stintzing zegt, met de hele biografie te maken. Hoe is de plant geworden? Hoe zijn de zaden verzorgd die we vervolgens zaaien?

Moeten we 'oude' kennis herzien op basis van nieuwe inzichten?

Judex: 'Herzien' is hier niet het juiste woord. Het gaat eigenlijk om kenniswinst. Wat daar dan mee gebeurt, is een andere zaak. Of het bijvoorbeeld lukt om het artistieke proces te verbinden met de kennis. 

Stintzing: Dat kan ik alleen maar bevestigen. We worden rijker aan kennis en bouwen op de oude kennis en ervaring verder. Maar onze producten hebben ook iets artistieks. Een product is een compositie. Het moet uiteraard ook technisch goed gemaakt zijn en mag bijvoorbeeld niet in zijn bestanddelen scheiden. Maar de ingrediënten moeten ook goed harmoniëren met elkaar en met de mens. Ik ben ervan overtuigd dat dit artistieke aspect de mens aanspreekt op een bepaald niveau. Ze hoeven niet te weten wat er in het cosmetische product zit. Ze ervaren het product veelal als een sluitend of niet sluitend geheel. Als wij als producent van natuurzuivere cosmetica voor de behoeften van de klant authentieke producten ontwikkelen, die goed bij de mensen passen en de huid helpen, dan is het goed.